Znajomy poprosił mnie o naostrzenie noża, który służył w kuchni przez 3 lata do różnych zadań: siekania mrożonego mięsa i kości drobiowych. Ostrze wykonane ze stali 95X18 nie wytrzymało testów, na krawędzi tnącej pojawiło się kilka odprysków, a pierwsze 50 mm od czubka były początkowo „niedoostrzone”. Właściciel bał się sam dokonywać jakichkolwiek manipulacji, chociaż w swojej kuchni ma blok ścierny ze sklepu z narzędziami.
Zalety i wady „zakupionych” ostrzarek
Najczęstszą przyczyną niepowodzeń podczas ostrzenia noża jest trudność w utrzymaniu go w takiej pozycji, aby kąt natarcia pozostał stały. Istnieje wiele urządzeń i maszyn, które rozwiązują ten problem.
Główną zaletą systemów ostrzących wyprodukowanych w warunkach produkcyjnych jest to, że są gotowe do pracy, nie wymagają żadnych dokończeń.
Mają jednak również wady:
- Większość urządzeń może pracować tylko pod stałym kątem (kuchenne temperówki elektryczne, urządzenia typu Lansky).
- Systemy z dobrą funkcjonalnością, takie jak Apex Edge Pro (cena około 300 dolarów), kosztują mnóstwo pieniędzy. Co więcej, w sprzedaży jest więcej klonów i podróbek niż oryginałów.
- Prawie wszystkie ostrzałki mechaniczne usuwają ogromną ilość metalu i przegrzewają krawędź tnącą. Wyjątki, takie jak Tormek (Tormek T9 kosztuje ponad 50 tysięcy rubli w minimalnej konfiguracji. Sprzęt do maszyny trzeba będzie kupić osobno i też drogi.), są PIEKLE drogie.
- Nie wszystkie „fabryczne” konstrukcje mocują ostrze wystarczająco sztywno.
Domowa ostrzałka
Domowe urządzenie, którego używam, widziało już co najmniej tysiąc noży, dłut i innych narzędzi skrawających, więc nie mam wątpliwości co do jego skuteczności. Konstrukcja jest niezwykle prosta, a najdroższą rzeczą są kamienie do ostrzenia. W opisie nie podam konkretnych rozmiarów, jedynie ogólne pomysły.
łóżko
Łóżko to kawałek żelaza z zestawu „Młody introligator”. Jest dość duży i masywny, dzięki czemu nie chwieje się nawet na „krzywych” podstawach.
Stojak
Statyw z powiększalnika okazał się doskonałym dawcą. Standardowy mechanizm podnoszący, za pomocą którego reguluję kąt kamienia względem płaszczyzny ostrza, działa płynnie i jest pewnie zamocowany.
Pochylony pręt
Do przytrzymywania i przesuwania kamienia do ostrzenia przeznaczony jest skalibrowany pręt o średnicy 10 mm. Mocowany jest do mechanizmu podnoszącego poprzez zawias - końcówkę kierowniczą z gokarta. Na pręt zakłada się następujące części: plastikową nakrętkę, sprężynę, dwie obejmy ze śrubami mocującymi, nakrętkę z tyłu (aby pręt nie wypadł z zawiasu). Taka konstrukcja pozwala na pracę z kamieniami o różnej długości i szybką ich wymianę: nigdy nie mocuję śruby blokującej najbliższego zacisku, a kamień jest utrzymywany przez siłę sprężyny.
Mechanizm blokujący ostrze
Elementy mechanizmu:
- Nawias. Część wykonana jest z duraluminium i służy jako zacisk.
- Tuleja z brązu z półkolistym rowkiem jest zaciśnięta nieruchomo we wsporniku.
- Wał osadzony jest ze szczeliną 0,1 - 0,15 mm, tzn. obraca się swobodnie. Sprężyna dociska oś mocowania do tulei.
- Kanał jest przymocowany do wału.
- Dwie pary szczęk ze śrubami młotkowymi M8 poruszają się swobodnie po rowkach w kanale. Po dokręceniu nakrętek są one mocno zamocowane na swoim miejscu. Kąt pomiędzy powierzchniami szczęk sąsiadującymi z kołnierzami kanałów wynosi około 75 stopni.
Tulejkę wykonuje się na tokarce, szczęki i kanał na frezarce, a wspornik na wiertarce. Pozostałe części i półfabrykaty znaleziono w garażu.
Procedura ostrzenia
Jeśli ostrzony jest używany nóż i konieczne jest zachowanie kąta natarcia, prace wykonuje się w następującej kolejności.
Zaciskamy ostrze w szczękach, uprzednio regulując ich położenie na szerokość.
Przed montażem noże z polerowanym ostrzem uszczelniamy taśmą maskującą, aby uniknąć zarysowań.
Narysuj krawędź tnącą wodoodpornym markerem. Montujemy kamień ścierny o największym ziarnie. Wykonujemy od siebie kilka ostrożnych ruchów sztangą. Na podstawie ścierania się śladów markera oceniamy, czy kąt został dobrany prawidłowo. Jeśli kamień zaczepi się o krawędź, należy go powiększyć, czyli podnieść zawias. Po skorygowaniu kąta ścierniwo powinno usunąć ślady znaczników na całej płaszczyźnie krawędzi tnącej.
Teraz możesz przejść bezpośrednio do ostrzenia. Wykonujemy ruchy posuwisto-zwrotne drążkiem i przesuwamy się wzdłuż krawędzi noża, aż całkowicie znikną odpryski, zagniecenia i inne defekty. Lekki ucisk stosujemy tylko w momencie oddalania się od siebie.Pręt powinien wrócić pusty. Na ostatnich przejazdach zwalniamy nacisk na drążek.
Pociągnij kanał do siebie i obróć go o 180°. Ostrzymy, aż szerokość wlotu po obu stronach będzie w przybliżeniu taka sama.
Nie musisz ciągle się schylać, żeby wizualnie sprawdzić krawędź. Jedną z zalet zastosowanego urządzenia jest to, że nóż zakłada się raz, można go obracać do woli i zawsze zatrzyma się w żądanych pozycjach.
Gdy druga strona będzie gotowa, na pierwszej pojawi się zadzior. Być może tego nie widać, ale wyraźnie można to wyczuć palcami. Musisz upewnić się, że zadzior utworzył się na całej długości, w przeciwnym razie później pojawią się „głupie” obszary i praca będzie musiała zostać powtórzona.
Musisz kontrolować zadzior, przesuwając palcem od tyłka do krawędzi tnącej, ale nie wzdłuż niej! W przeciwnym razie nie da się uniknąć cięć.
Szerokość krawędzi tnącej wzdłuż ostrza zależy od geometrii zboczy. W tym nożu grafit na czubku jest grubszy niż reszta.
Przed przejściem na drobniejszy materiał ścierny użyj gąbki lub ręcznika papierowego, aby usunąć trociny. Usuwamy ryzyko z poprzedniego kamienia po obu stronach. W takim przypadku zadziory powinny się rozdzielić: nie kruszyć się w postaci pyłu, ale odpadać cienkimi nitkami.
W zależności od wielkości ziaren drugi kamień może również „wyskubać” zadzior. W moim przypadku dokładnie tak się stało. Następnie przechodzimy do następnego ziarna.
Efekt pracy sprawdzamy na gazecie: wykonujemy nacięcie przeciągaczem i kontrolujemy jego gładkość. Jeśli pozostaną jakieś defekty, to się przykleją.
Jeśli chcesz, możesz spróbować zgolić włosy na nadgarstku.
Najlepiej sprawdzić, przecinając nożem to, do czego jest przeznaczony.
Kamienie ścierne
Używam kompletu kamieni diamentowych na metalowym spoiwie (4 sztuki). Płyn chłodzący – woda z kranu.Niektóre ostrzałki zwilżają diamenty emulsją mydlaną. Niektórzy ludzie zazwyczaj pracują „na sucho” (patrz wideo). Ostrzenię zgodnie z instrukcją producenta kamienia, która zaleca zwilżenie kamienia wodą i okresowe strzepywanie ewentualnych opiłków metalu.
Wielkości ziaren na batonach (w mikronach):
- 125/100 – formowanie krawędzi tnącej, zmiana kąta ostrzenia;
- 63/50 – szlifowanie zgrubne;
- 20/14 – szlifowanie drobne;
- 7/5 – polerowanie.
Zacząłem pracować z pierwszym kamieniem i skończyłem z trzecim. Czwartego używam dość rzadko, tylko na prośbę estetów.
Zamiast sztabek diamentowych można pracować ze sztucznymi kamieniami wykonanymi z elektrokorundu. Istnieje jeszcze bardziej przyjazna dla budżetu opcja: przyklej paski papieru ściernego o różnej wielkości ziarna do form aluminiowych lub szklanych. Najważniejsze jest to, aby wszystkie kamienie w zestawie miały tę samą grubość.
Film o ostrzeniu noży
Na filmie myśliwy ostrzy swój nóż roboczy (stal Bohler M390) na opisanym powyżej urządzeniu. Używa tylko jednego kamienia 63/50 i uważa, że to wystarczy. Charakterystyczne ruchy wzdłuż krawędzi - w ten sposób usuwa zadzior.
Być może coś przeoczyłem w opisie procesu lub urządzenia, odszedłem od niektórych kanonów, nie modlę się do Arkansas i japońskich kamieni wodnych. Sugeruję omówienie tych punktów w komentarzach.
